D-Day, Operation Overlord

De term D-Day wordt in de krijgsmacht gebruikt om de dag aan te duiden waarop een aanval of operatie gepland is. De bekendste D-Day is die van 6 juni 1944 - de datum van de geallieerde operatie Overlord - de landingen in Normandië die deze week 69 jaar geleden plaatsvonden.

Operatie Overlord

was de grootste amfibische invasie in de geschiedenis en het begin van de bevrijding van West-Europa. Er gaan die zesde juni 1944, 132.715 militairen aan land op de stranden van Normandië. Waarvan 75.215 Britse, Canadese en Franse troepen en 57.500 Amerikaanse troepen.

Tevens landen er 23.490 parachutisten in Normandië. Bestaande uit 7.990 Britse paratroepers van de 6^de Airborne Divisie en 15.500 Amerikaanse paratroepers van de 82^ste en 101^ste Airborne Divisies.

Totaal aantal invasietroepen op D-Day: 156.205 man

Op het einde van de dag zijn 10.800 geallieerde manschappen uitgeschakeld. Ze zijn gesneuveld, gewond, worden vermist of krijgsgevangen gemaakt. 

Vrijwel overal langs de Normandische kust zie je ook nu nog de stille getuigen van de invasie, zo ligt er bij Arromanches-les-Bains de resten van een tijdelijke haven in zee. De haven functioneert niet meer, maar een deel van de caissons is voor de kust blijven liggen.

Met de aanleg van de tijdelijke haven werd op 7 juni 1944 gestart door het tot zinken brengen van oude vracht- en oorlogsschepen, de zogenaamde Blockships waaronder de Nederlandse kruiser Sumatra. Op deze wijze ontstond een golfbreker met een totale lengte van ca. 7 km. Hierop volgend werden aan de zeezijde achter de gezonken schepen, Phoenix-caissons tot zinken gebracht. Deze caissons waren in het geheim vooraf al in Engeland vervaardigd en elk voorzien van een kanondek met luchtafweergeschut. In de luwte van de golfbreker werd een uit stalen pontons opgebouwde drijvende loskade aangelegd - de 'Whale' of 'Lobnitz-pieren' -, die via drijvende bruggen verbinding kreeg met de stranden van Arromanches. Deze rechthoekige pontons van beton en staal waren op vier hoeken voorzien van 30 meter lange, beweegbare, steunpilaren. Door middel van deze steunpilaren konden de pontons de getijdenbewegingen volgen en kon onafhankelijk van het getij ononderbroken worden gelost. Om de loscapaciteit van de pontons te vergroten werden betonnen pontons als een soort tussenkaden, tussen de verankerde hoofdkade pontons geplaatst. De lospontons werden door middel van drijvende pieren verbonden met het vaste land. De genie had alles nauwkeurig voorbereid en zorgde dat bij de bouw van de haven ook goede afvoerwegen werden aangelegd richting het achterland.

De haven functioneerde goed maar werd na enkele dagen - 19 juni 1944 - geteisterd door een zware voorjaarsstorm welke drie dagen aanhield. Hier waren de Mulburryhavens niet op berekend. Bij de haven van Arromanches-les-Bains was de schade te herstellen waardoor deze een belangrijke bijdrage heeft kunnen leveren bij de bevoorrading van de manschappen.

Bij Colleville-sur-Mer (Omaha Beach) maken ze gebruik van de hedendaagse fotografische mogelijkheden. Grote genummerde foto’s laten zien hoe het plaatsje eruit zag na D-day.

Bij dit plaatsje ligt de ‘Normandy American Cemetery and Memorial’, dit is met zijn 70 hectare één van de grootste Amerikaanse begraafplaatsen buiten de verenigde staten. Bij velen bekend vanwege de scène in Steven Spielbergs 'Saving Private Ryan', waarin veteraan Ryan de graven komt bezoeken van Kapitein Miller en de andere soldaten die hem destijds kwamen halen omdat zijn drie broers gesneuveld waren.

Op Omaha Beach had de Amerikaanse 1e infanteriedivisie het zwaar te verduren. Hun tegenstander, de Duitse 352ste infanteriedivisie, was de beste van alle divisies die langs de stranden gelegerd waren. De Amerikanen verloren meer dan 4.000 man. Desondanks hergroepeerden de overlevenden zich, wisten door de strandverdediging te breken en konden landinwaarts op rukken. 

Op het strand van Saint-Laurent-sur-Mer (Omaha Beach) staat een imposant roestvrijstalen beeld 'Les Braves' (de moedigen) dat ter gelegenheid van de 60-jarige herdenking van de invasie door een particulier werd geschonken en een eerbetoon is aan de soldaten die Europa bevrijdden. De gemeente kreeg toestemming om het beeld er tijdelijk neer te zetten, maar het ziet er naar uit dat het er kan blijven staan ondanks de protesten van de hogere overheden.

Het beeld werd vervaardigd door de Française, Anilore Banon. Zelf vind ik het een prachtige sculptuur, minder bombastisch dan de gebruikelijke herdenkingsmonumenten. Bij vloed staat het beeld gedeeltelijk in zee. Bijschrift van Anilore Banon bij het monument:

Ik heb dit gecreëerd om de moed van deze mensen te eren.

Zonen, echtgenoten en vaders, wie hun leven in gevaar brachten en vaak hun leven offerden met de hoop de Fransen te bevrijden.

Les Braves bestaat uit drie elementen:

De vleugels van hoop

Zodat de kracht die deze mannen op 6 juni 1944 droegen, ons zal blijven inspireren en herinneren dat het met elkaar altijd mogelijk is om de toekomst te veranderen.

Sta op, vrijheid!

Zodat het voorbeeld van diegenen die in opstand kwamen tegen barbaarsheid, ons zal helpen sterk te blijven staan tegen alle vormen van onmenselijkheid.

De vleugels van broederschap

Zodat deze golf van broederschap ons altijd herinnert aan onze verantwoordelijkheid ten opzichte van anderen en onszelf.

Op 6 juni 1944 waren deze mannen meer dan soldaten, ze waren onze broeders.

Sainte-Marie-du-Mont (Utah Beach) Zou de eerste plaats zijn die op D-Day werd bevrijd door

de Amerikaanse troepen maar het dichtbij gelegen Sainte-Mère-Eglise claimt hetzelfde feit. In Sainte-Marie-du-Mont is een dumpwinkel ‘La Boutique du Holdy’, met veel authentiek materiaal uit juni 1944. In deze omgeving vocht het 506^de Parachute Infanterie Regiment van de 101^ste Airborne Divisie, later bekend geworden door de tv-serie 'Band of Brothers'. 

Utah Beach was de codenaam van het meest westelijke van de stranden die waren uitgekozen om te gebruiken tijdens de landing in Normandië. Het strand was toegewezen aan de Amerikaanse 4^de Infanteriedivisie onder leiding van brigadegeneraal Theodore Roosevelt jr., zoon van oud-president Theodore Roosevelt. Hij sneuvelde niet, maar stierf 6 dagen na de invasie aan een hartaanval. Theodore Roosevelt Jr. ligt begraven op het Normandy American Cemetery bij Colleville-sur-Mer.

Langs de weg van Sainte-Marie-du-Mont naar Utah Beach – de weg van de vrijheid – staan diverse oorlogsmonumenten. Onder andere voor het 506^de Parachute Infanterie Regiment van de 101^ste Airborne Divisie de ‘Easy Company’. Maar zo easy was het nu ook weer niet. 

Wie was Richard D.(Dick) Winters?

Voor zijn coördinatie van en aandeel in de aanval op de 4 Duitse 105mm kanonnen bij Brécourt Manor werd Winters voorgedragen voor een Medal of Honor. Helaas was er destijds een regel dat er slechts één lid van een bepaalde divisie in aanmerking kon komen voor deze hoge onderscheiding en dat was in het geval van het 101^ste, de Luitenant Kolonel Robert Cole die een bajonetaanval geleid had. Winters ontving daarom het Service Cross. Een geschiedkundige schreef ooit over de actie bij Brécourt Manor dat Winters over 150 man had beschikt, terwijl het er in werkelijkheid slechts 12 waren. De reactie van Winters was: 'Met zoveel man hadden we Berlijn ingenomen'.

Winters begon als Luitenant, werd eerste Luitenant, Bataljonscommandant, Kapitein en Majoor. Altijd bij het 506de Parachute Infanterie Regiment. Toen de oorlog in Europa afgelopen was en in het Oosten Japan nog steeds weerstand bood gaf Winters zichzelf vrijwillig op om naar het Verre Oosten af te reizen en daar te gaan vechten. Maar de legerleiding vond dat Winters genoeg gedaan had en bij het 506de diende te blijven.

In 2001 was Richard D. Winters aanwezig op een grootse ceremonie te Utah Beach, Hij stond in één van de achterste rijen en keek over zijn mannen uit als een veldheer; trots en bezorgd. Zijn commentaar die dag; 'It's a very emotional day'.

In de tv-serie ‘Band of Brothers’ wordt het personage van Richard D. Winters vertolkt door acteur Damian Lewis. Richard Winters overleed op 2 januari 2011 op 92-jarige leeftijd.

Om de invasie te steunen werden, in de rug van de Duitse verdedigingstroepen, zeer vroeg in de ochtend van 6 juni, Amerikaanse parachutisten van de 82^ste Airborne Divisie gedropt in en om het wegenknooppunt van St.-Mère-Eglise (Utah Beach). Daarbij bleef er een parachutist met zijn parachute aan de toren van de kerk hangen. Deze landing van de Amerikaanse parachutisten komt uitvoerig aan bod in de film: "De langste dag". De geallieerden gebruikten als communicatiesysteem een klein metalen speelgoed klikkertje. Eén keer klikken moest beantwoord worden met twee keer klikken. Zo moesten de soldaten elkaar terugvinden, maar dat verliep niet altijd zoals verwacht.

Even buiten Sainte-Mère-Église (Utah Beach) bij de brug van la Fière over de rivier de Merderet is het herdenkingsmonument voor de paratroepers van de 82^ste Airborne Divisie. Uitkijkende naar vijandelijke troepen, staart een bronzen paratroeper (Iron Mike) over de groene vlaktes. Op deze plek hadden zo'n 500 para's zich rond het middaguur van de 6^de juni verzameld. Verschillende zware gevechten vonden gedurende drie dagen hier plaats.

Het beeld is vernoemd naar St. Michael, de patroonheilige van de Airbornes. Het monument is een replica van het beeld dat voor de US Army Infantry School in Fort Benning in de Verenigde Staten staat. Het ‘Iron Mike’ monument is onthuld op 7 juni 1997 door Majoor-Generaal Kellogg, commandant van de 82^ste Airborne die op de dag van de onthulling een herdenkingssprong maakte met zijn mannen.

Op het monument staat de volgende tekst:

Iron Mike

A grateful tribute to American Airborne soldiers of “D-Day”

6 June 1944 – 7 June 1997

Aan de andere kant van ‘Iron Mike’ staat een bronzen tafel met een tekening van de slag in dit gebied, met uitzicht op het landschap van La Fière de droppingzone van de 82^ste divisie. Ieder jaar op 6 juni worden hier ter herdenking van operatie Overlord parachutisten gedropt. 

Operatie Overlord begon op 6 juni 1944 en eindigde op 25 augustus 1944, toen Parijs werd bevrijd.

Verliezen:

Verenigde Staten: 125.847 doden en gewonden

Verenigd Koninkrijk en Canada: 83.045 doden en gewonden

Frankrijk: 15.000 - 20.000 burgerdoden

Nazi Duitsland: 393.689 doden, gewonden en krijgsgevangen