Spanje 40 jaar geleden

Het is alweer 40 jaar geleden dat ik voor het eerst in Spanje kwam.

Het Spanje van 40 jaar geleden was heel anders dan het huidige, het belangrijkste vervoermiddel wat ze in de dorpen en op het platteland hadden was de ezel of het muildier. Gek trouwens als je in Spanje het platteland zegt het is haast nergens plat, Spanje is één van bergachtigste landen van europa.

Op de hellingen en op de velden werd dan ook dankbaar gebruik gemaakt van de ezel. Maar niet alleen door de boer, ook de bakker, wijnhandelaar, olieman, het leger en vele anderen gebruikten deze kleine, weinig eisende krachtpatser.

Er reden toen nauwelijks auto’s, de grote steden daargelaten, de wegen en dorpen lagen bezaaid met uitwerpselen en de vogels maakten daar dankbaar gebruik van, net zoals de vliegen.

Alleen de hoofdstraat in het dorp was meestal geasfalteerd, de zijstraten niet. Dat was ook beter voor de hoefdieren, het voorkwam uitglijden. In wat nu een grote plaats is, Torrevieja (ca. 100.000 inw.) in Alicante, was het tot 25 jaar geleden niet anders.

De ezel stond thuis, een grote deur gaf toegang tot de woning en de ezel of het muildier ging door de kamer en de keuken naar de buitenplaats. Daar stonden ze onder een gedeeltelijke overkapping. Deze werd ook gebruikt door de vogels, die op hun beurt weer werden gebruikt door de bewoners voor de paella.

Tot voor enkele jaren reed nog een oud boertje met zijn ezeltje van Benissa naar zijn landje in Benimarco. Voor de rest zie je ze nauwelijks meer aan de Costa-Blanca. In de armere meer geïsoleerde gebieden zoals Zamora, Ciudad Real, Extremadura en langs de Portugese grens zie je ze nog wel. Een tehuis voor gepensioneerde ezels ben ik in Spanje nog nergens tegengekomen terwijl het land veel aan dit dier heeft te danken.

Het voordeel van gedomesticeerde ezels ten opzichte van paarden is dat zij kleiner zijn, beter bestand zijn tegen extreme omstandigheden en makkelijker te hanteren en te voeden zijn.

De reputatie van ezels dat zij eigenzinnige dieren zijn, heeft vooral te maken met hun intelligentie en voorzichtigheid. Ze zijn moeilijk te porren als men ze bijvoorbeeld met gevaar voor hun leven iets wil laten doen. Is eenmaal hun vertrouwen gewonnen, dan zijn ze dankbaar en prettig gezelschap.

Een kruising tussen ezelhengst en paardenmerrie wordt muildier genoemd, die tussen ezelin en paardenhengst heet een muilezel. Alle mannelijke nakomelingen tussen deze kruisingen zijn onvruchtbaar.

Afgelopen oktober is in Hollywood een ezel overleden en hoewel u het dier waarschijnlijk niet persoonlijk kende, gaat het zonder twijfel om één van de bekendste ezels ter wereld. Napoleon werkte 25 jaar in de filmindustrie en stond op de set met ondermeer Richard Gere.

De ezel raakte zwaargewond toen hij werd aangereden door een auto. Het dier overleefde de aanrijding niet, de chauffeur van de auto was ongedeerd. De ezel stierf op 27-jarige leeftijd