Hertogin Hedwigepolder, Afspraak = Afspraak?

Op 21 december 2005 ondertekenden de toenmalige minister en staatssecretaris van Verkeer en Waterstaat Karla Peijs en Melanie Schultz van Haegen – uit het kabinet Balkenende II, een kabinet bestaande uit het CDA, D'66 en de VVD - namens Nederland en toenmalig minister van Openbare werken, Energie, Leefmilieu en Natuur Kris Peeters namens Vlaanderen, na een lange periode van voorbereidende studies en onderhandelingen vier Scheldeverdragen. Één van die verdragen heeft betrekking op de Hertogin Hedwigepolder en de Prosperpolder.

Foto: Protestborden bij de ingang van de polder

De Hertogin Hedwigepolder is een ingepolderd deel van het Verdronken Land van Saeftinghe, een natuurgebied in Zeeuws-Vlaanderen, Nederland. Een klein gedeelte van de polder ligt op Belgisch grondgebied. De naam verwijst naar Hedwige de Ligne (1877-1938), Hertogin van Arenberg, echtgenote van Engelbert IX Hertog van Arenberg (1872-1949), een kleinzoon van Prosper Lodewijk van Arenberg. De oppervlakte van het Nederlandse deel bedraagt 2,99 km². De straten in de polder dragen de namen van de hertog en hertogin en hun drie kinderen (Engelbert, Erik en Lydia).

Foto: nu grazen er nog paarden in de polder

Het gebied was al voor de Tachtigjarige Oorlog bedijkt. Tijdens deze oorlog staken Nederlandse soldaten in 1584 om strategische redenen (inundatie) de laatste intact gebleven dijken door en verdween Saeftinghe onder water. In de 17e eeuw werd opnieuw begonnen met het bedijken, en in 1907 was de Hertogin Hedwigepolder het laatste op de zee veroverde gebied in de oosthoek van Zeeuws-Vlaanderen. De polder ligt naast de Prosperpolder die voor de helft Nederlands en voor de andere helft Belgisch is.

Foto: Het typisch Zeeuws-Vlaamse landschap, ook deze bomen moeten verdwijnen.

In een verdrag tussen Nederland en België over de verdieping van de vaargeul in de Westerschelde ten behoeve van de Antwerpse haven werd vastgelegd dat de polder weer bij het Verdronken Land van Saeftinghe aangesloten zou worden (door het doorsteken van de dijken) bij wijze van natuurcompensatie (meer ruimte voor de Westerschelde). Vanwege dezelfde reden zou in België het aangrenzende deel van de Prosperpolder ook worden heraangesloten bij het Verdronken Land.

Foto: Op de voorgrond Nederland, op de achtergrond de haven van Antwerpen

In Zeeland rees verzet tegen het idee een op de zee veroverd stuk land weer terug te geven. In 2008 werd door een commissie onder leiding van oud-minister Ed Nijpels bevestigd dat het onder water zetten van de polder de goedkoopste en meest effectieve manier is voor natuurcompensatie; in het verdrag is vastgelegd dat ontpoldering van de Hertogin Hedwigepolder volledig betaald wordt door Vlaanderen.

Foto: Een ijzeren gordijntje tussen NL en B, Links België en rechts Nederland

Gerda Verburg, minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, wees in april 2009 de ontpoldering af, omdat daar in Zeeland en in de Kamer veel verzet tegen was, en koos voor een nieuw buitendijks natuurgebied aan de oevers van de Westerschelde; aldus werd op 17 april 2009 door de ministerraad besloten.

Foto: België heeft haast, de weg is afgesloten en op het Belgisch gedeelte zijn de bomen reeds gekapt. In Nederland rijst verzet en is alles nog bij het oude gebleven

Op 19 augustus 2009 meldde de Volkskrant dat de Zeeuwse PvdA-Statenleden van mening verschillen met het kabinet en de lijn van de eigen partij inzake het verdiepen van de vaargeul. In oktober 2009 werd in een onderzoek door de Grontmij opnieuw bevestigd dat er geen reëel alternatief is voor ontpolderen. Bij verdrag is vastgelegd dat de werkzaamheden eind 2009 klaar zullen zijn, en de Antwerpse haven kondigde aan een schadeclaim te overwegen (geschatte jaarlijkse schade €70 miljoen) als dit niet nagekomen wordt. Op 9 oktober 2009 besloot het kabinet om toch maar te ontpolderen.

Foto: Niks open grenzen, België zit hier potdicht. Hoewel er toch mensen zijn die zich door het het hek weten te wurmen

 Op 16 juni 2011 werd echter bekendgemaakt dat de Nederlandse regering als alternatief de Welzingepolder en Schorerpolder, nabij Vlissingen, wil ontpolderen in plaats van de Hedwigepolder.

Op 13 oktober 2011 uitte de Europese Commissie in een kritische brief aan staatssecretaris Henk Bleker van Landbouw haar twijfels over de alternatieve plannen voor het onder water zetten van de Hedwigepolder. Volgens de EU zullen de alternatieve maatregelen niet tot een groot, ecologisch coherent gebied leiden zoals dat het geval zou zijn met de Hedwigepolder.

Op 19 april 2012 werd bekend dat de provincie Zeeland schoorvoetend akkoord ging met het onder water zetten van een deel van de Hedwigepolder en twee andere gebieden in de provincie. De PVV eiste instemming van de Zeeuwse bevolking middels een referendum voor zij akkoord zou gaan met (gedeeltelijke) ontpoldering. Provinciale Staten van Zeeland wilde echter geen referendum houden over ontpoldering of gedeeltelijke ontpoldering van de Hertogin Hedwigepolder. Nadat gebleken was dat het referendum niet doorging, trok de PVV iedere steun in en dreigde er een volledige patstelling rond de Hedwigepolder te ontstaan. Ook dreigt alsnog gehele ontpoldering van de Hedwigepolder, omdat dit nog de enige manier blijkt om veroordeling wegens niet-naleving van het internationaal verdragrecht te ontlopen. Vlaams minister-president Kris Peeters ("ons geduld is op") startte hiertoe immers de in het verdrag voorziene geschillenprocedure op. (Bron Wikipedia)

Ondertussen dreigt ook de Belgische eigenaar van de polder ”Gery De Cloedt” naar de rechter te stappen in het geval dat de polder onder water wordt gezet. Nederland hoeft volgens hem geen akkoord te hebben van Vlaanderen of Europa voor een natuurherstelplan. Nederland is volledig vrij in haar aanpak zolang ze kan aantonen dat een alternatief ecologisch verantwoord is.

Hoe het plan van de Hedwige-Prosperpolder als intergetijdengebied er uit komt te zien – indien het doorgaat – Kun je hier zien, “het Hedwige-Prosperproject”

31-05-2012 - De Europese Commissie begint een juridische procedure tegen Nederland omdat de regering de Hedwigepolder nog altijd niet onder water heeft gezet, meldt de NOS vanochtend. Vlaanderen kondigde eerder al aan een geschillenprocedure te starten om Nederland aan haar afspraak te houden.

Nederland heeft twee maanden de tijd om de huidige situatie te verklaren tegenover de Europese Commissie. Als er geen bevredigende uitleg komt, kan de Commissie naar de rechter stappen. Nederland kan dan een miljoenenboete krijgen opgelegd.

Teletekst Vrijdag 21 December 2012