Je kunt er op wachten

De lucht is mooi blauw en het zonnetje schijnt maar er staat een harde gure wind en het is maar een graad of negen.

Je kunt er op wachten, waarom moeten die amandelbomen toch midden in de winter gaan bloeien? De wind geselt de takken van de boom en verfromfraaid de pas uitgekomen bloesem.

De storm huilt door de takken maar de bloesem is nog vers en valt nog niet als een wit en roze sneeuwdeken op de aarde er onder. 

Het lijkt een idyllisch plaatje maar het gaat steeds harder waaien. Links zie je de 328 meter hoge Peñon de Ifach, daar ligt de haven van Calpe, ik besluit er heen te rijden.

In de haven is geen activiteit, de vissersschepen zijn binnengebleven. Je hoort het getik van het tuig tegen de aluminium masten. Een scheepje staat te dansen tegen de kade.  

Buiten het havenhoofd gaat het harder te keer. 

Als ik thuis kom ligt de Bougainville van de muur en zijn er verschillende takken van de bomen gewaaid. Morgen hebben we weer wat te doen, ik begon me al zorgen te maken.

Roze gloed over de provincie Alicante

Nee, maakt u zich niet ongerust er zijn geen gevaarlijke stoffen ontsnapt bij de één of andere fabriek en ik heb ook geen Israëlisch en Iraniërs in de buurt gezien. Het zijn de bloeiende amandelbomen die een roze gloed over de hellingen en dalen van de provincie Alicante leggen. Als André Kuipers even tijd heeft en het niet bewolkt is moet hij het vanuit de ruimte kunnen zien. Wij, de bewoners van de provincie Alicante zien het ieder jaar. Meestal de eerste bloesem - langs de kust - in januari en de laatste – diep in het binnenland - in maart. 

Dit jaar was de eerste amandelbloesem (Flor de Almendro) al heel vroeg vanwege de milde winter maar de afgelopen twee weken hebben we veel kou uit het noorden gehad en is de bloei een beetje in de war geraakt. Op zuidelijke hellingen en beschutte plaatsen staan de amandelbomen volop in bloei, op noordelijke hellingen en onbeschutte plaatsen is er nog nauwelijks iets te zien. Jammer is, dat er steeds meer amandelbomen worden gerooid omdat andere producten dan amandelen profijtelijker zijn voor de teler. Minder amandelbomen geven ook minder bloesem, maar gelukkig zijn er nog duizenden bomen overgebleven. 

Kleine dorpjes - waar normaal nauwelijks passanten komen – zien nu hele volkstammen langs de akkers trekken. Een gelegenheid om iets te drinken is er meestal niet, want omdat er toch nooit iemand kwam zijn die zaakjes al lang opgedoekt. Niet typisch Spaans eigenlijk, want ik kan me de tijd nog goed heugen dat er in ieder dorp met 5 huizen er wel een paar bars waren.

Normaal werd de “Ronde van Valencia” (Volta a la Comunitat Valenciana) altijd in de laatste week van Februari verreden en een groot gedeelte van het parcours ging langs de bloeiende amandelbomen en de slaperige dorpjes. 

De ronde is echter voor de laatste maal in 2008 gehouden en ik lees nergens dat hij dit jaar weer verreden zal worden. De ronde kende enkele grote winnaars zoals Rik Van Looy in 1959, Eddy Merckx 10 jaar later, Bernard Hinault in 1986, Stephen Roche 1987 en Alex Zülle in 1995, 2001 en 2002. Hopelijk wordt de ronde in de toekomst weer verreden want het zou leuk zijn om al die duizenden foto’s van wielrenners tussen de zonnebloemen eens af te wisselen met die van amandelbloesem. 

Zelf heb ik er in 2006 een foto van gemaakt – winnaar van de ronde de Spanjaard, Antonio Colom – maar dat moet veel en veel beter kunnen. 

Amandelbloesem - Flor de Almendro

Als de amandelbomen zoals nu bloeien, is de Middellandse Zeekust bedekt met een witroze sluier. De witbloeiende amandelbomen dragen zoete amandelen en de roze bloeiende bittere amandelen.

De amandelboom is een sterke boom met een lange levensduur, die elk jaar bloeit. De Romein Columcla zei dat deze boom niets anders dan harde, droge aarde behoeft. In de Comunidad-Valenciana kweekt men de amandelen inderdaad op zo'n karige bodem. Anders dan de sinaasappelboom, die geregeld besproeid moet worden, is de amandelboom met weinig tevreden. Zijn wortels gaan diep de grond in en halen daaruit het benodigde vocht.

Een amandelboom kan het best opgekweekt worden uit een bittere amandel. jonge bomen hebben een gladde lichtbruine stam, die in de loop der jaren donker en gegroefd wordt. Om nieuwe soorten te ontwikkelen en ten behoeve van een betere kwaliteit veredelt men de bomen. Als onderstam gebruikt men meestal een wilde amandel, maar soms ook een perzik of een abrikoos.

Uit archeologische vondsten blijkt dat de amandel al in het Stenen Tijdperk in Klein-Azië en Griekenland een rol heeft gespeeld. Ook tijdens het Bronzen Tijdperk werd de amandel gecultiveerd, waarschijnlijk is zij één van de oudste cultuurvruchten.

De staf van Aäron, hogepriester van de Israëlieten tijdens hun tocht door de woestijn, was volgens de overlevering van amandelhout: de staf die uitbotte en vervolgens bloemen is gaan dragen. Deze werd later de staf van de Paus van Rome. De amandelboom is voorts het symbool van ouderdom en wit haar (levenservaring en wijsheid).

Volgens de Griekse mythologie stierf de Thracische prinses Phyllis omdat haar geliefde Demophon niet terugkwam uit de Trojaanse oorlog. Zij dacht dat hij gesneuveld was. De goden veranderden haar dode lichaam in een amandelboom. Toen haar geliefde toch terugkwam, omarmde hij met gebroken hart de amandelboom die daarop tot bloei kwam. Zo staat de amandelboom voor de eeuwige liefde die immuun is voor de dood.

De Feniciers dreven handel met amandelen die gewijd waren aan de godin Amygdale. De amandel speelde ook een belangrijke rol tijdens de rituele feesten van de Frygische moeder- en liefdesgodin Kybele.

De Romeinen cultiveerden en veredelden amandelbomen al in de 4e eeuw v.Chr. Zij noemden de amandel Griekse noot (nux graeca).

Middeleeuwers koppelden de amandel vooral aan de geboorte van Jezus en daarmee aan de reinheid van Maria. Ook Jozef draagt op afbeeldingen nog wel eens een bloeiende amandelstaf. En de ‘mandorla’, een amandelvormig aureool om Maria, Christus of een aartsengel, is afgeleid van het Italiaanse woord voor de vrucht.

Als we weer terugkomen bij het hedendaagse, dan vinden we de producten van de amandelboom terug in de keuken. Zoete amandelen vormen het belangrijkste bestanddeel van marsepein en vinden we tevens terug in desserts. Als u de vruchten rijp verzamelt, dan zijn ze aromatisch. De vruchten zijn ook rijk aan eiwitten en olie.

Amandelen, maar ook het hout en de bladeren van de boom, worden allen gebruikt in voorspoed – en geldbezweringen. Aanvullend is in een amandelboom klimmen bevorderlijk voor succes in zakendoen.

Het eten van amandelen zal helpen om koorts te bestrijden en wijsheid schenken. Het eten van vijf amandelen voor dat men gaat drinken voorkomt een kater. Tenslotte, een paar amandelen in je zak, zullen je naar schatten leiden. Zo ben ik bijvoorbeeld, met een paar amandelen in mijn zakdoek geknoopt, aan Phien met haar prachtige amandelvormige ogen gekomen. Maar dat is een ander soort schat.

Ik begrijp die Van Gogh niet

Ik heb nooit begrepen waarom de 19de eeuwse schilder Vincent van Gogh in Zuid-Frankrijk is blijven hangen.

Van zijn als enige verkochte schilderij 'de rode wijngaard' had hij er hier in de Marina-Alta velen kunnen maken.

De afstand van Arles in Zuid-Frankrijk naar Benissa in de Marina-Alta bedraagt slechts een kleine 900 km. Maar Vincent had het waarschijnlijk te druk met zijn oor en de brieven aan Theo. Jammer, hij zou hier veel inspiratie hebben opgedaan.

Het gekke is dat mensen uit de Marina-Alta wel in de omgekeerde richting gingen. Ze werkten op de rijstvelden van de Albufera bij Valencia en die van Cullera, en gingen door naar de Camargue in Zuid-Frankrijk waar later werd geoogst. Dat was ongelofelijk hard werken, in een altijd natte omgeving, tegen een karig loon.

      

Costa Rosa

Sommigen denken dat de Costa-Blanca haar naam te danken heeft aan de amandelbloesem, die momenteel weer volop bloeit.

Anderen aan de witte huisjes.

En weer anderen aan de rotskust van lichte steen.

De witte huisjes zijn nog maar van de laatste eeuw en er zijn ook witte huisjes in andere gebieden langs de Middellandse-Zeekust. De amandelbloesem is voor 90% roze en bloeit ook in andere provincies langs de kust, maar wellicht gebruikten ze in de oudheid amandelbomen die uitsluitend witte bloesem gaf.

                          

De meest plausibele verklaring is voor mij toch de rotskust van lichte steen, waar de zon op weerkaatst. Dat is precies wat er gebeurt aan de Costa-Blanca, de zon schijnt er vrijwel de gehele dag recht op, waardoor het vanuit zee een witte kust lijkt. Die kust was er ook ruim voor de amandelbloesem en de witte huisjes.  

                           

Hoe het ook zij, het is ieder jaar weer een feest als de amandelbomen bloeien, al is het dit jaar veel later dan andere jaren.