Rook in de Sierra de Cardó-el Boix

In de verte stijgt een rookpuim op van de Sierra de Cardó-el Boix, een gebergte gelegen achter de Ebro-Delta. Er is voor de zoveelste keer een bosbrand uitgebroken.

Niet lang er na komt er een geel vliegtuigje langs de bergen aanvliegen. Het is een sproeivliegtuig wat normaal gebruikt wordt voor het verstuiven van pesticiden of meststoffen. Soms ook voor "hydroseeding", het sproeien van water waarin zaadjes zijn vermengd. Dit wordt bijvoorbeeld gebruikt voor het inzaaien van rijstvelden, en die zijn er volop in de Ebro-Delta.     

Het sproeien vanuit de lucht vereist een speciale techniek. De piloot moet met de juiste snelheid zo laag mogelijk over het veld vliegen, op slechts enkele meter hoogte, om het afdrijven van het verstoven product zo veel mogelijk te voorkomen. Aan het einde van het veld moet de piloot op tijd de sproeier uitschakelen en snel optrekken om obstakels zoals bomen, telefoon- of hoogspanningslijnen, gebouwen, etc. rond het veld te vermijden, omkeren, en een nieuwe doortocht maken die precies moet aansluiten bij de vorige. Het zijn dus uitermate behendige piloten die deze vliegtuigen besturen, en dat is ook te zien aan deze piloot. Die gebruikt zijn vliegtuig in dit geval niet om pesticiden te verstuiven maar als blusvliegtuig.

Het vliegtuigje vliegt tussen de huisjes en de palen van de zeevrucht kwekerijen door, scheert over het water, vult zijn tanks met bluswater en vliegt weer door. Dat lijkt niet zo moeilijk maar er is maar weinig ruimte en er zijn veel obstakels, zoals de huisjes en de palen, drijfhout, bootjes en grote groepen flamingo’s en andere watervogels. Met bewondering stond ik het gebeuren dan ook gade te slaan. 

En de brand? Die hadden ze gelukkig snel onder controle.

Alleen boeren houden van regen

Ik ben waarschijnlijk een boer want ieder jaar rond eind augustus begin ik sterk naar regen te verlangen. Aan het einde van de zomer begin je genoeg te krijgen van de maanden van zon, warmte en droogte. Vrijwel ieder jaar word ik op mijn wenken bediend en gaat het eind augustus ook echt regenen. Maar dit jaar geeft het weerbericht al dagen regen aan maar valt er nog geen druppel.

Als ik dinsdagmorgen - vanaf het dakterras - richting het binnenland kijk zie ik donkere regenwolken uit de richting van de Jálon-Vallei komen. Ik besluit er heen te rijden want er is een bosbrand geweest op de Muntanyeta in Llíber - zie ook Wonen in Spanje - en wil kijken of mijn favoriete stekje bij de oevers van de Río Jalón-Gorgos niet heeft geleden onder de bosbrand. Van verre zie ik de geblakerde bergwand, maar vuur en rook zijn gelukkig niet meer te bekennen. Zo te zien valt het aan deze kant gelukkig nog mee.

Bij het stukje waar normaal veel vogels zitten is het nu doodstil, er is geen vogeltje te zien. Het beetje water wat nog in de rivier staat is bedekt met een dikke laag kroos en zelfs insecten zijn niet te vinden, maar het is gelukkig intact gebleven. Als ik langs het pad verder rij naar het dorp Llíber kom ik langs een brandweerwagen met een paar manschappen zittend langs de berm van het weggetje, zij controleren of het vuur niet opnieuw oplaait. Bij Llíber begint de lucht steeds donkerder te worden maar druppels vallen er nog niet. Ik besluit om via Gata de Gorgos naar de Marjal te rijden, want daar zitten in ieder geval vogels.

Ook in de Marjal hangen donkere luchten boven de rijstvelden, maar ook hier nog geen druppel regen te bekennen. De rijst is haast rijp om geoogst te worden en dieselgemalen pompen het water weg, daarbij vallen de akkers droog zodat de zware combines het land op kunnen. In de droogvallende rijstvelden blijven veel karpers en rivierkreeften achter. 

Reigers en Ibissen, hebben een makkelijk maaltje, de vogels zijn constant op de rijstvelden aan het foerageren. De Witwangstern (Chlidonias hybrida) patrouilleert boven de akkers en duikt steil naar beneden als hij een vis of een rivierkreeft op de half drooggevallen akkers ziet.

Ondanks dat de jongen van de Witwangstern al zelfstandig kunnen foerageren, krijgen ze toch nog regelmatig door de oudervogels een rivierkreeft of een visje toegespeeld. De jonge vogels hebben ook meer vet op te botten dan de ouders, die werkelijk constant in de lucht zijn. De Witwangstern broedt in meren, moerassen en langs rivieren in Zuid- en Midden-Europa, tot diep in Azië en zelfs in Australië. Binnenkort vertrekken de Europese Witwangsterns weer naar Afrika. 

Ondertussen zijn er wel dreigende luchten maar valt er nog geen druppel regen in de Marjal de Pego-Oliva en daar was ik nu juist voor op pad gegaan. 

Gelukkig zie ik een Sprinkhaan die een spelletje met me wil spelen. Ieder keer als ik hem wil fotograferen gaat hij aan de andere kant van de stengel zitten. Het is een exemplaar wat ik nog niet eerder ben tegengekomen met zijn rood, wit en blauwe achterpoten. 

Ik besluit om maar op huis aan te gaan want het weer in de Marjal begint zelfs op te klaren. Regen zal er wel niet meer vallen vandaag.

Woensdag schijnt het zonnetje weer volop boven de plek in Moraira waar ik woon, weggaan heeft geen zin er valt toch geen regen vandaag. 

’s Middags zie ik op het nieuws dat er hagelstenen zo groot als pingpongballen zijn gevallen in de provincie Alicante, ruiten van auto’s en huizen zijn verbrijzeld. Later in de middag komen er berichten van stortbuien met wateroverlast in onder andere Alcoy, Dénia en Jávea. Bij ons valt er nog steeds niets tot 23:00 uur, het moment dat ik deze blog wil posten. Dan begint het te kletteren en te onweren, de elektriciteit valt prompt uit. Honderden zo niet duizenden liters water stromen langs het huis en door de tuin. Het gaat te snel, de naar vocht snakkende aarde kan het niet opnemen. Om 24:00 uur trekt het onweer weg, de regen stopt, de elektriciteit doet het weer. De volgende morgen schijnt als vanouds de zon, want alleen boeren houden van regen en die wonen hier niet. Hoewel? 

Vrijdag 30 augustus 03:00 uur. Het begint te onweren en te regenen en dat doet het rond 12:00 uur nog steeds. Het is een prima regentje die recht naar beneden valt, weg droogte en gevaar voor bosbrand. Hulde aan Onze Lieve Heer!  

Opnieuw brand in Natuurpark “Alto Tajo”

Afgelopen woensdag brak er brand uit bij het in het “Parque Natural del Alto Tajo” gelegen plaatsje Chequilla.

Chequilla 
is een dorpje in de Spaanse provincie Guadalajara in de regio Castilië-La Mancha wat 1361 meter boven de zeespiegel ligt. Vanwege de hoogte en de ligging kan het er behoorlijk koud zijn met in de winter temperaturen tot -20 graden Celsius. Het is vooral bekend om de prachtige rotsformaties van rode zandsteen in de directe omgeving.

De Plaza de Toros 
in Chequilla is uniek in Spanje. Het is een natuurlijke vlakke ring, omgeven door rotsformaties die tussen de vier en tien meter hoog zijn. 

El Cid

Door de gemeente loopt de historisch-culturele en toeristische route "Camino del Cid". Deze route van Burgos naar Valencia volgt het spoor van de legendarische Rodrigo Diaz de Vivar, bijgenaamd El Cid: de route van zijn 1000 kilometer lange veldtocht tegen de Moren in het jaar 1094.

Het “Parque Natural del Alto Tajo” 
werd tot natuurpark verklaard op 6 April 2000, en is het grootste beschermde gebied van Castilla-La Mancha. Met zijn 105.721 hectaren is het op twee na grootste natuurpark van Spanje. Er zijn 38 gemeenten in het park gelegen, verdeeld over de provincies Cuenca en Guadalajara.

Verwoest

Van de prachtige natuur is door de brand die woensdag rond 12:00 uur ontstond ca. 1.500 hectare verwoest. Meer dan 300 inwoners van de plaatsjes Alcoroches en Chequilla moesten worden geëvacueerd. 

Niet de eerste keer

Helaas is het niet de eerste keer dat er een brand is in het natuurpark. Zeven jaar geleden gingen 13.000 hectaren in vlammen op en verloren 11 personen het leven. 

Parc Natural dels Ports, Tarragona

In het dorpje Arnes in de provincie Tarragona heb ik mijn busje, op een leegstaand landje, tussen de huizen geparkeerd. Morgenvroeg wil ik naar het, vlakbij gelegen, Parc Natural dels Ports want daar zit de Iberische steenbok. Arnes is een leuk authentiek plaatsje en ze zijn er, net zoals in de rest van Spanje, meester in het wegwerken van kabels. 

Als ik omhoog kijk zie ik dat het terrasje boven me er niet al te solide uitziet. Maar gedurende de nacht hoor ik geen vallend gesteente zodat ik prima uitgerust, al vroeg uit de veren ben.

Als je van Arnes de richting Tortosa oprijdt, zie je niet ver van Arnes – aan de linkerkant - de plaats Horta de Sant Joan liggen. Vlak voor de afslag naar deze plaats ligt – aan de rechterkant - een ingang naar ‘Parc Natural dels Ports’. Het eerste stuk rij je door akkers met prachtige oude olijf- en amandelbomen, iets verder aan de linkerkant ligt een parkeerplaats en begint het natuurpark.

 Jaume, Ramon, Jordi, David i Pau

Bij de parkeerplaats zie ik dat er sinds mijn laatste bezoek van een aantal jaren geleden, een monumentje is geplaatst. Ik weet dat er een paar jaar geleden een enorme brand heeft gewoed in het park, maar ik link dat toch niet direct aan de steen. Van de Catalaanse tekst op de steen begrijp ik ook niet zoveel, ik heb mijn handen al vol aan het Castiliaans. Later zoek ik op wat er is gebeurt en dit is het trieste verhaal:

De Telegraaf vr 24 jul 2009

In Spanje is een 31-jarige brandweerman in het ziekenhuis van Barcelona bezweken aan zijn verwondingen. Hij was dinsdag bij bluswerkzaamheden nabij Tarragona zwaargewond geraakt. Vier van zijn collega's kwamen die dag om, toen de wind plotseling draaide en ze in het natuurpark Els Ports omsingeld werden door de vlammen.

En dit is het vervolg:

SpanjeVandaag | 12 januari 2010

Tarragona – De politie heeft twee mannen aangehouden die ervan verdacht worden de bosbrand in Horta de Sant Joan van 21 juli afgelopen zomer te hebben aangestoken. Bij de enorme bosbrand zijn vijf brandweermannen omgekomen en is er een ernstig verbrand. Beide mannen behoorden tot een groep van duizend werkelozen die de Generalitat werk had gegeven tussen maart en juni 2009 om de bossen schoon te maken en nou net bosbranden te voorkomen in de omgeving. Daarnaast schijnt een van hen tevens een korte periode als boswachter te hebben gewerkt tussen 2002 en 2005. Volgens diverse Catalaanse kranten zouden de twee een brand hebben gestoken in het midden van een droog bos, de zogenaamde zone Mas Pixantó, om daar een maaltijd te bereiden, iets wat verboden was, en daar foto’s van hebben gemaakt met hun mobiele telefoons. Een van hen heeft zelfs foto’s gemaakt van de vlammen die op dat moment al oncontroleerbaar waren. Nadat het tweetal uit het bos was vertrokken en de vlammen steeds grotere vormen aannamen en oncontroleerbaar hun verwoestende kracht lieten zien, belde het tweetal het noodnummer van de Generalitat met de mededeling dat zij een brand hadden gezien in de bossen. Schijnbaar is dat telefoontje de doorslag geweest om het tweetal te kunnen aanhouden. De twee brandstichters zullen door de openbare aanklager aangeklaagd worden voor doodslag van de vijf omgekomen brandweermannen. Een van de families van de brandweermannen is een rechtszaak aangespannen tegen de twee jonge mannen.

Tijdens mijn recente tochten door Spanje en Portugal ben ik helaas die afschuwelijke bosbranden al verschillende malen tegengekomen. En als je ze ziet denk je onwillekeurig aan al die dieren die in die kolkende vuurzee omkomen en aan de natuur die weer tientallen jaren nodig heeft om te kunnen herstellen. Hier op deze vroege morgen, op deze mooie plaats in het bos, wordt je geconfronteerd met het menselijk leed van een dergelijk bosbrand.

Ondanks de prachtige natuur en het gezang van de vogels is mijn stemming behoorlijk gedaald, wat zijn dat toch voor idioten die willens en wetens in een kurkdroog bos een vuur maken.  

In gedachten verzonken ben ik ongemerkt aangekomen bij een amandelboomgaard in het park, door de bergen erachter komt daar de zon nu pas op. En plotseling zie ik hem de……………………..

Iberische steenbok (Capra pyrenaica)

Vanaf de bergen zijn twee bokken naar beneden gekomen, aangelokt door het verse gras dat onder de amandelbomen groeit. Wat een mooie dieren, op slag heb ik er weer zin in. Wilde dieren hebben altijd iets waardigs, ze gaan wel op de vlucht maar altijd op een manier waarop ze lijken te zeggen, maar niet voor jou.

Iets verderop gaat een bok, voordat hij weer in het bos verdwijnt, nonchalant staan te poseren. Ondertussen denk ik bij mezelf hoe kwetsbaar dit dier is, want als ik hem kan fotograferen kan een jager hem ook schieten. Nu maar even niet aan denken en genieten van zijn aanblik. 

Veel regen op het Iberisch schiereiland

Er is de afgelopen week heel wat regen gevallen in Spanje en Portugal. Jammer genoeg gaat die overvloedige regenval meestal hand in hand met menselijk leed – twee mensen verdronken aan de Costa-Blanca - en materiële schade. Maar de regen was wel heel hard nodig na de vele maanden van droogte. Ook de tientallen bosbranden in Portugal zijn nu vrijwel allen gedoofd. Ik verwonder me er trouwens over dat er überhaupt nog bos is in Portugal want al jarenlang staat iedere zomer de boel in brand, in Spanje ook trouwens maar gelukkig niet in die mate.

De boeren zijn in ieder geval dankbaar dat er fris nieuw groen opkomt, zodat hun kuddes weer wat te kauwen hebben.

Bosbrand

De eerste bosbrand van deze zomer in de provincie Alicante heeft helaas al weer plaats gevonden.

Vorig weekend verbrandde 15 hectare pijnboombos in het recreatiegebied Font de Vivens, tussen Jijona (stad van ijsjes en marsepein), en Ibi (stad van het speelgoed). Dit is dank zij de natte winter gelukkig later dan gebruikelijk maar het trieste resultaat is er niet minder om.

Het is niet te hopen dat het er deze zomer weer net zo aan toe gaat als de laatste jaren het geval was in Zuid-Europa. Enorme bosbranden die honderden hectaren in de as leggen en mensenlevens en eigendommen kosten.

Om van de schade aan de natuur nog maar te zwijgen. Vele diersoorten worden ieder jaar het slachtoffer. Het kost jaren voordat dit zich heeft hersteld, als het dat al doet want door het ontbreken van begroeiing en wortels die de aarde vasthouden, is erosie het gevolg. Vruchtbare aarde stroomt bij de winterse slagregens en het smelten van de sneeuw van de rotsen, en op steen zonder aarde kan geen plant of boom nog groeien.

Ondanks het grote risico van bosbranden in vooral de zuidelijke landen, mede door de hoge temperaturen en droogte vaak in combinatie met harde wind. Schijnen de meeste mensen er zich niet al te druk over te maken. 

Juist in die uitermate brandgevoelige pijnboombossen –een pijnboom kan exploderen tijdens een brand waardoor het vuur alle kanten opspringt–, worden stenen barbecues geplaatst en is het ieder weekend een drukte van belang met fikkie stokende stadsmensen. Het zijn deze recreatiegebieden waar vaak de brand ontstaat.

De lokale overheid schijnt dit gevaar ook in te zien, want die zijn op het lumineuze idee gekomen om als het te droog en te brandgevaarlijk is, de barbecues met een plastic lintje te verzegelen, geen mens die er zich iets van aantrekt.

 

Andere oorzaken van deze fatale branden zijn onder anderen: weggegooide peuken –ondanks dat het weggooien uit de auto van sigarettenpeuken nu strafbaar is gesteld, het afbranden van bermen en verbranden van tuinafval, weggegooid glas, kortsluiting in elektriciteitskabels, broei in afvalbergen en hooiopslag, moedwillig aansteken, blikseminslag, verkeersongevallen, enzovoorts.

Als je eens die enorme vernietigende kracht van zo’n bosbrand hebt gezien, weet je pas hoe snel het gaat en hoe voorzichtig je moet zijn, de meeste mensen realiseren zich dat echter niet. En eerlijk gezegd, voordat ik deze foto’s maakte, ik ook niet.