Kokmeeuw versus Kiekendief

De Bruine kiekendief (Circus aeruginosus) patrouilleert boven het water en ziet verscholen achter het riet een Kokmeeuw (Chroicocephalus ridibundus), die te laat is met opstijgen.

Als een Havik - de Bruine kiekendief is een vogel uit de familie van havikachtigen (Accipitridae) - duikt hij op de Kokmeeuw af. Die vliegt echter met luidgekrijs op.

Om direct daarna onder te duiken en golfbewegingen in het water te gaan produceren.

Door het luidkeels schreeuwen en de harde klappen op het water, waarbij het lijkt of de vleugels van de kokmeeuw uit de kom zijn geschoten, begint de kiekendief te twijfelen.

Even blijft hij nog boven de meeuw hangen en dan stijgt hij op.

Binnenssnavels ‘m i s l u k t’ mompelend, vliegt de kiekendief vlak langs me heen, op zoek naar een nieuwe prooi.

Ja, het is crisistijd in Spanje ook voor kiekendieven. En hoe zit het dan met die Kokmeeuw? –Crisistijd of niet, die zijn tijd was gewoon nog niet gekomen.

Marais Poitevin II, Flora & Fauna

Wie de wereld van water en planten van het Marais Poitevin betreedt, komt terecht in een reusachtig doolhof van water en land.

Het Marais Poitevin, is zeer rijk aan flora en fauna. Het moeras heeft vele micromilieus waarin veel plantensoorten kunnen gedijen waaronder waterplanten, oeverplanten en weideplanten. Dichter bij de zee, in het Marais Desséché groeien allerlei soorten planten die typisch zijn voor kustgebieden.

Onder andere Palingen, Snoeken, Baarzen, Zanders, Wulpen, Kluten, Grutto's, en Zilverreigers bevolken dit waterland, waarin de rust alleen wordt verstoord door het gekabbel van een bootje of de schreeuw van een opvliegende reiger.

Het gebied is uniek vanwege de ongekende variëteit aan vogelsoorten die hier het hele jaar zijn te zien.

Ook de Kwak en de Purperreiger kun je tegenkomen in het moeras.

En natuurlijk is ook Blauwe reiger alom aanwezig.

Dichtbij de oceaan, in de verdroogde moerassen tot aan de baai van l’Aiguillon, genieten duizenden steltlopers, wilde eenden en ganzen en andere trek- of standvogels volop van de rust van dit gebied om voedsel te zoeken of een plaats om te rusten of te nestelen.

De variatie aan vogelsoorten is groot, zowel trek- als standvogels vinden hier een ideale leefomgeving: Kwartelkoning, Velduil, Bruine kiekendief, Purperreiger, Grutto, en Groenpootruiter komen er onder andere voor.

Tijdens de vogeltrek kunnen hier wel 50.000 strandlopers rondscharrelen en het aantal Kanoeten kan oplopen tot 40.000 exemplaren. Het is één van de weinige broedplaatsen in Frankrijk van de Kemphaan en de Grutto.

   

Naast de Bruine kiekendief kun je er ook de veel zeldzamere Blauwe kiekendief tegenkomen.

Heel wat zoogdieren tref je aan in het Marais Poitevin, zoals de Grote hoefijzerneus, een vleermuis met een spanwijdte tot wel 40cm. De zeldzame en bedreigde Europese otter lust kikkers, padden en vooral paling.

De Beverrat, leeft dicht bij de oevers in de dichte begroeiing waar hij onder andere waterplanten eet.

Ook reptielen, amfibieën en insecten zijn hier te vinden waaronder: de Ringslang, de Marmersalamander, de Blauwe vuurvlinder, de Alpenboktor en de Elft.

In het Marais Poitevin grazen naast de Moeraskoeien ook Friese en Normandische runderen.

Het moeras heeft te lijden onder de uitbreiding van de graanteelt, waardoor ze geleidelijk uitdrogen: de intensieve landbouw pompt op (te) grote schaal grondwater op en gebruikt meststoffen en nitraten die het ecosysteem in gevaar brengen.

Recent valt het park onder het project Natura 2000 dat probeert de biodiversiteit van kwetsbare natuurgebieden te beschermen.

Waterral - Water Rail, de schreeuwer in het riet

Moerassen zijn al niet de meest behaaglijke plekjes, vooral als het wat mistig of nevelig is. Als dan ook nog de Waterral (Rallus aquaticus) zijn snavel opentrekt dan wordt het wel erg unheimisch. 

Deze circa 25 centimeter grootte, vrij schuwe, watervogel maakt een luid kabaal in het riet, schreeuwend of fluitend, het geluid komt noch het meest overeen met het gegil van varkens.

Waterrallen eten allerlei insecten, schelpdieren en salamanders, maar ook bessen, scheuten en bij voedselschaarste zelfs vogels. Op zijn beurt is de Waterral weer een prooidier voor o.a. de Bruine kiekendief.

Jonge vogels zijn door de kleur te verwarren met het waterhoen, maar bij volwassen vogels vallen onmiddellijk de bruine rug en de lange snavel op.

Bruine Kiekendief - Marsh Harrier, de jager boven het riet

Nog een paar dagen en dan is 2010, en daarmee tegelijkertijd het jaar van de Bruine kiekendief (Circus aeruginosus), voorbij. SOVON Vogelonderzoek Nederland en de Vogelbescherming hebben, ondersteund door de Werkgroep Roofvogels in 2010 de Bruine kiekendief centraal gesteld. De bedoeling was om met de hulp van enthousiaste vrijwilligers meer over deze roofvogel te weten te komen. In 2011 is er in Nederland een soortgelijke actie met de Boerenzwaluw. In Spanje stond in 2010 de Monniksgier in het middelpunt.

De Bruine kiekendief is een actieve roofvogel, zit de Buizerd rustig op een paaltje te wachten totdat hij een prooi voorbij ziet komen. De Bruine kiekendief vliegt - vrijwel onafgebroken - de gehele dag onvermoeibaar over moerassen en rietvelden, maar ook boven akkers en weilanden, op zoek naar prooi. Met de voor kiekendieven kenmerkende houding: een golvende vliegbeweging, met de vleugels in een ondiepe V-vorm.

Kiekendieven hebben een actieve manier van jagen, waarbij ze laag boven de grond hun jachtgebied afzoeken op een kenmerkende manier, met veel draaien, schommelen, kort bidden en soms razendsnelle uitvallen. Ze kunnen zo jagen omdat kiekendieven een groot vleugeloppervlakte hebben ten opzichte van hun gewicht. De Bruine kiekendief hanteert een rustiger jachtvlucht dan de blauwe en de grauwe. Hij jaagt veel dichter bij het nest dan deze soorten en zoekt zijn jachtgebied ook grondiger af.

Bruine kiekendieven komen in de zomer in bijna geheel Europa voor, met uitzondering van Ierland, Scandinavië en het grootste deel van het Verenigd Koninkrijk. In een aantal landen van Europa zijn ze het hele jaar te vinden.

Een volwassen exemplaar is circa 55 centimeter groot, heeft een spanwijdte van circa 120 centimeter en een gewicht tot 800 gram. Zijn status is stabiel.

De Bruine kiekendief eet allerlei watervogels, zangvogels, muizen, mollen, jonge konijnen, eendenkuikens maar ook kikkers.

De kiekendief is bepaald niet monogaam. Elk jaar kiest het vrouwtje een nieuwe partner. Succesvolle mannetjes slagen er soms in om meerdere vrouwtjes erop na te houden. Voordat het mannetje geaccepteerd wordt moet hij eerst een test doorstaan: als hij niet snel genoeg een prooi kan aanreiken, wordt hij ingeruild voor een volgende kandidaat.

Kiekendieven nestelen op de grond en dat maakt ze nogal kwetsbaar voor rovers. Het vrouwtje bouwt een omvangrijk nest van riet en twijgen in rietvelden, op de grond of boven ondiep water. Een normaal legsel bestaat uit 4-5 eieren maar 8 eieren komt ook voor. Ze worden in door het vrouwtje in 31 tot 38 dagen uitgebroed. De jongen verlaten het nest na 35 tot 40 dagen en worden dan nog circa 3 weken gevoerd. De jongste sterven vaak door voedselgebrek en veel legsels vallen ten prooi aan hoog water of bijvoorbeeld vossen en loslopende honden.

De Bruine kiekendief is een harde werker die ik bijvoorbeeld nog nooit voor een makkelijk hapje op een vuilnisbelt heb gezien.

Bruine Kiekendief

Ik had de camper naast de weg geparkeerd en keek uit over de steppe bij Belchite waar normaal allerlei  soorten Leeuweriken en een enkele keer zelfs de Trap is waar te nemen. Mijn camera ruste op de handige rijstzak die Phien voor me gemaakt heeft en waarmee je zonder statief, toch vanuit de auto met een lange lens kunt fotograferen.

Ik hoorde de Leeuweriken wel maar zag ze niet. Maar ik was schijn-baar niet de enige die moeite had om de Leeuweriken te ontdekken want een Bruine Kiekendief (Circus aeruginosus) was zo intensief op de grond naar prooi aan het speuren, dat hij totaal mijn camper over het hoofd zag. Pas op het allerlaatste moment merkte hij me op en zwenkte, met heftige vleugelslagen, onmiddellijk af.

Dat hij me niet zag is des te merkwaardiger daar het een open vlakte van meerdere tientallen kilometers betreft en mijn camper is weliswaar niet groot maar wel 3,20 meter hoog.

Met hangende pootjes

Met hangende poten patrouilleert de Bruine kiekendief (Circus aeruginosus) laag over de riet en rijstvelden van de Marjal de Pego-Oliva, klaar om toe te slaan.

Minutieus zoekt hij ieder hoekje van zijn territorium af naar prooi, het hele jaar is hij hier te vinden. Zijn voedsel bestaat uit kleine watervogels, muizen, kikkers, mollen en jonge konijnen.

Een volwassen exemplaar is circa 50 centimeter groot, heeft een spanwijdte van 120 cm. en een gewicht tussen de 400 en 800 gram. De Bruine kiekendief is de grootste van de kiekendieven en het mannetje is kleiner dan het vrouwtje.

                             

Het dier vliegt met de voor alle kiekendieven kenmerkende houding : een golvende vliegbeweging, met de vleugels in een ondiepe V-vorm.

                           

Bruine kiekendieven nestelen op de grond of in het riet, er komen nesten voor met wel 8 eieren. Het mannetje is bruin en heeft een grijze vleugelvlek en staart. Ook het vrouwtje is bruin, maar heeft een licht beige kruin en keel.

                          

De Bruine kiekendieven van Noord en Oost Europa trekken voor de overwintering naar het middellandse zeegebied. Hoewel de Bruine kiekendief een typische vogel is van rietvelden en moerassen kunnen ze tijdens de trek ook voorkomen in heel droge streken.

2010 is uitgeroepen tot het jaar van de Bruine Kiekendief.